Şuraya Bir Virgül Koyalım, İhracatta Ürünlerin Teslim Şekilleri (INCOTERMS)

İhracatta ürünlerin teslim şekilleri (INCOTERMS) alıcı ve satıcıya çeşitli yükümlülükler getiren; şekilsel olarak da çeşitli noktalarda gerçekleşen yüklemeleri anlatır.

Ürünlerin teslim noktaları, ihracat evraklarının hazırlanması yükümlülüğü, sigorta gibi konular teslim şekilleriyle çerçevelenmiştir.

INCOTERMS genel olarak ikiye ayrılır;

Tüm taşıma türlerini kapsayan kurallar EXW - FCA - CPT - CIP - DAT - DAP - DDP olmak üzere yedi adet olarak belirlendi.

FAS - FOB - CFR - CIF kuralları da sadece su yollarıyla yapılan taşıma türlerini kapsamak üzere "deniz ve iç su taşımalarına özgü kurallar" sınıflandırması adı altında toplandı.

Bu teslim şekillerine ve kurallarına kısaca göz atalım.

İŞYERİNDE TESLİM / EX WORKS (EXW)

"İş yerinde teslim" terimi, satıcının ürünleri, kendi yerinde veya ismen belirlenmiş başkaca bir yerde (fabrika, depo, işyeri gibi) alıcıya bırakarak teslim etmesini ifade eder. EXW, satıcı açısından asgari yükümlülüğü temsil eder. FCA (Free Carrier - Taşıyıcıya masrafsız) uluslararası ticaret için daha uygunken, bu kural iç ticaret için uygundur.

Teslim şeklinin özellikleri: Satıcı ürünleri işletmesinde daha önce belirlenen tarihte alıcının emrine hazır tutarak alıcıya bildirir. Alıcı ürünleri işletmeden teslim alarak ihracı için gerekli belgeleri hazırlar gümrük işlemlerini tamamlayarak ürünleri kendi ülkesine ithal eder. Ürünlerin işletmede teslim edilmesinden itibaren ürün ilgili bütün masraf ve risk alıcı tarafından karşılanır.

Satıcının Yükümlülükleri: Satıcı sözleşme koşullarına uygun ürünleri hazırlayarak belirtilen tarihte veya süre içinde yine anlaşmada belirtilen yerde (Fabrika, depo, işyeri vb.) herhangi bir taşıma aracına yüklenmemiş olarak, ürünleri alıcıya bırakır. Ürünlerin emrine hazır tutulduğunu alıcıya bildirir. Alıcının ihracat ile ilgili belgeleri alabilmesi için yardımcı olur. Alıcının talep etmesi halinde, tüm masraf ve riski alıcıya ait olmak üzere taşıma acentesi ile anlaşma yaparak, düzenlettiği taşıma belgesini varış yerinde ürünleri teslim alabilmesi için alıcıya gönderir. Satıcının alıcıya karşı taşıma sözleşmesi ve sigorta sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Eğer belirlenen teslim yerinde üzerinde net olarak anlaşılan belirli bir nokta yoksa ve eğer uygun birkaç nokta varsa, satıcı bu noktalardan kendi amacına en uygun olanını seçebilir. Satıcı, ürünlerin teslim edilebilmesi için gerekli kontrol işlemleriyle (kalite kontrolü, ölçüm, tartım, sayım vb.) ilgili masrafları ödemelidir.

Alıcının Yükümlülükleri: Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. Tüm masraf ve risk kendisine ait olmak üzere, ürünlere ilişkin her türlü ihracat ve ithalat işlemleri için gerekli olan lisans, vb. idari ve ticari belgeleri düzenlemek, gerekli izinleri almak, gümrük işlemlerini yaptırmak ve gümrük vergilerini ödemekle sorumludur. Ürünleri satıcının işletmesinde teslim aldığı andan itibaren malla ilgili tüm risk ve masraflar alıcının sorumluluğundadır. Ürünlerin taşıtılması amacıyla taşıma acentesi ile anlaşarak navlun bedelini öder. Alıcı ürünleri teslim aldığına dair gereken belge ve delilleri satıcıya sağlamalıdır. Alıcı, ihraç ülkesince öngörülen muayene masrafları dâhil, yükleme öncesi her türlü muayene masraflarını ödemelidir.

TAŞIYICIYA MASRAFSIZ / FREE CARRIER (FCA)

"Taşıyıcıya Masrafsız" kuralı, satıcının ürünleri, satıcının işyerinde veya belirlenen başka bir yerde, alıcı tarafından tayin edilen taşıyıcıya veya başka bir kişiye teslim etmesini ifade eder. 

Teslim şeklinin özellikleri: Bu teslim şeklinde satıcı ürünleri gümrük işlemlerini tamamlayarak, belirlenen tarihte ve yerde ilk taşıyıcının gözetimine devrettiği anda teslim işlemlerini tamamlamış olur. Bu andan itibaren malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya geçer. Navlun ücreti de diğer tüm giderler gibi alıcı tarafından ödenir.

Satıcının Yükümlülükleri: FCA kuralı, satıcının ürünleri uygulandığı ölçüde ihracat için gümrüklemesini gerektirir. Satıcı, hasarı ve masrafları kendisine ait olmak üzere, ürünlerin ihracı için gerekli her türlü izni almalı, ürünlerin ihracı için gerekli tüm belgeleri düzenlemeli ve gümrük işlemlerini tamamlamalıdır. Satıcının alıcıya karşı taşıma sözleşmesi ve sigorta sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Alıcının talep etmesi üzerine durumunda taşıma acentesi ile tüm masrafları alıcıya ait olmak üzere anlaşır. Ürünleri taşıyıcıya veya taşıma acentesinin gözetimine belirlenen tarihte ve yerde teslim eder. Eğer belirlenen teslim yerinde üzerinde net olarak anlaşılan belirli bir nokta yoksa ve eğer uygun birkaç nokta varsa, satıcı bu noktalardan kendi amacına en uygun olanını seçebilir. Teslim anına kadar bütün masraf ve riskler satıcının yükümlülüğündedir. Satıcı, ürünlerin teslim edilebilmesi için gerekli kontrol işlemleriyle (kalite kontrolü, ölçüm, tartım, sayım vb.) ilgili masrafları ve ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları ödemelidir. Satıcı, masrafları kendine ait olmak üzere, ürünlerin teslim edildiğine ilişkin olağan teslim kanıtını alıcıya verir.

Alıcının Yükümlülükleri: Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. Belirlenen tarihte ve yerde ürünlerini teslim alır. Bu andan itibaren bütün masraflar ve risk alıcıya aittir. İthalat ile ilgili belge veya izinleri alarak gümrük vergisi ve masraflarını ödemekle yükümlüdür. Taşıma acentesi ile anlaşma yaparak navlun ücretini öder. Alıcı,  ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi muayene masraflarını ödemelidir.

Bir sonraki buluşmamızda bu konuya devam edeceğiz…

Sağlıcakla kalın.