Kültürel Kimlik

Kültür, toplumların geçmişten bu güne kadar elde ettiği maddi ve manevi değerlerin tümüdür. Her toplumun kendine özgü kültürü vardır. Bu farklı kültürler ait olduğu toplumların yaşayış biçimi hakkında bizi bilgilendirir. Bir toplumun üretimi, eğitimi ve sanatı o toplumun kültürünü oluşturur. Karşılıklı bir etkileşim içinde olduğundan dolayı kültür ve sanatı birbirinden ayrı tutamayız.

Kültür ve sanat bir toplumun kimlik belgesidir. Yaşam tarzı, dili, düşünce ve duygu gibi bu manevi öğelerin yanında, şehirlerin yapısı, mimarisi, teknikleri, sanat yapıları, ibadethaneleri ve müzeleri de maddi kültür varlıklarını oluşturur. Bütünsel bir varlık olarak o toplumun uygarlığının ne boyutta olduğunun göstergesidir. Sanat ve kültürün en önemli ilişkisi ise; sanat eserleridir ve o kültürün özelliklerini kuşaklar boyunca taşır. Yani sanat eseri kültürün devamlılığını sağlayan en önemli etkendir. Eski kadim medeniyetlerin söylediği gibi " Yukarısı su, aşağısı su " suyun sürekli bir döngü etrafında gökyüzüne gidip sonra tekrar toprağa karışması ve yeniden yaşamı yaratması. Hiç bitmeyen döngü, başlangıcı ve sonunun olmadığı bir yaşam arurasıdır. Bu örnekteki gibi sanatta toplumsal hareketleri etkilediği gibi, toplumsal hareketlerde sanatı etkiler. Bu karşılıklı simbiyotik ( ortak yaşam ) yapı, dönüşen toplumsal hareketler hem de dönüşen sanatın sesini, kimliğini bulmasıdır.

Sanat, yalnızca duvardaki bir tablo, resim, heykel, fotoğraf, bir süs eşyası değildir. Bir gösteriş, bir övünme nedeni de değildir. Sanat insan yaşamı ile bütünleşen saygıdır, hoşgörüdür, birleştiricidir, güzelliktir, estetiktir, insan ve doğa sevgisidir, çevreciliktir. Bu ana hatlarla gelenek, görenek, anane, töre gibi toplumun değerlerinin bütünüdür. Sanat, günlük ve basit olmayıp izleyeni de bir üst boyuta davet eden ifade şeklidir.

İnsanoğlu yaradılışından beri içinde bulunduğu evreni sorgulamış, olgu ve olayları algılayıp bu algılarını diğer insanlarla paylaşma isteği duymuştur. İçinde bulunduğu tarihsel dönemlere göre o zaman ki yöntemlerle, araç ve gereçlerle, rengiyle, çizgisiyle, şekillendirmeye başlamasıyla sanat eserleri de oluşmaya başlamıştır. Sanat geçmiş ile şimdi ki zaman aralığında bir köprü görevi görmektedir. Beslendiği, ilham aldığı, etkileşimi, dönemi ve görüşlerin, eskiyle yeninin harmanlandığı yeni kuşaklara,  geleceği şekillendirebilmeleri için yol haritası olur.

Atatürk'ün " Sanatsız kalan bir milletin, hayat damarlarından biri kopmuş demektir ." Deyişi, uygarlıkta ileri gidemeyeceği, gelişemeyip, durağan hale gelmesi şeklinde, kültürel kimliğini kaybetmeye, varlıklarını sürdüremez hale gelmesidir. Uygarlık savaşında da ön safhalarından yer almayı, tarihleri ve kültürlerine dair her şey hatta adları bile tarihten silinebilir. Bu sebeptendir ki kültür ve sanatın bir toplum için ne denli önemli olduğunun vurgusudur.

Dünyadaki tüm insanlar için, yaratıcılığı, yeniliği ve kültürel çeşitliliği içinde bulundurulan sanat Leonardo Da Vinci'nin doğum günü olan 15 Nisan'da her yıl Dünya Sanat Günü olarak kutlanıyor. Bu tarihin seçilmesi Türk ressamlarından Bedri Baykam'ın önerisi ile gerçekleşmiştir. Sanata ve sanatın iyileştirici gücüne normal günlerden daha fazla ihtiyacımız var.

Dünya Sanat Günümüz Kutlu Olsun.

                                                                                                  FÜSUN ÇETİNEL

                                                                                                       15.04.2023