Kim Bu SpaceX ?

Amerika ciddi anlamda çok ilginç ve kendine has bir ülke.

Ülkenin bir ucunda George Floyd'un polis tarafından öldürülmesi sebebiyle son 20-25 yılın en büyük iç karışıklığını yaşarken, diğer ucunda uzay ticareti alanında tarih yazabilecek bir ülke daha olamaz sanırım.

Geçirdiğimiz hafta sonunun neden bu kadar önemli olduğunu, bu SpaceX'in kim olduğunu, rakiplerini ve uzay yarışını biraz iyi bildiğimi düşündüğüm için sizlerle bunları dilim döndüğünce paylaşmak istedim.

30 Mayıs 2020 tarihinde Amerika'nın Florida eyaletinde Orlando'ya bir saat mesafede olan Kennedy Uzay Merkezinden bir SpaceX Falcon 9 roketi fırlatıldı. Bu fırlatmanın önemi, Amerikan astronotlarının Amerikan topraklarından 9 sene sonra ilk defa uzaya gönderilmesi değil, ilk defa özel bir şirketin uzaya insan taşıması idi. Genelde fütüristik Hollywood filmlerinde başka gezegenlerde kolonileşen insanlığı ve bunları taşıyan uzay gemilerini görürdük, gözümüzün önünde bunun yavaş yavaş gerçekleşmekte olduğunu izliyoruz.

Konunun biraz daha derinine inelim ve bu sektöre bakalım. Kimler büyük oyuncu bu sektörde?

Bir numara tabi ki son yılların parlayan ismi Elon Musk ve sahibi olduğu SpaceX. Diğer iki büyük oyuncu ise Dünyanın en zengin ismi Amazon'un sahibi Jeff Bezos'un kurduğu Blue Origin ve büyük uçak üreticisi Boeing. Peki, biz neden sadece SpaceX'i duyuyor ve konuşuyoruz?

Çok basit, yaptıkları devrim yüzünden. Nedir bu devrim?

SpaceX'den önce ne Blue Origin ne Boing'in uzay taşımacılığı ile ilgili bir kuruluşu yoktu, hatta Blue Origin diye bir firma bile yoktu dünya üzerinde. Elon Musk dünyanın her yerinde kullanılan sadece ülkemizde kullanılamayan ödeme sistemi Paypal'den kazandığı paraları geleceği görerek önce Tesla'ya sonra da SpaceX'e yatırdı. Uzay roketlerini ve bunların maliyetlerini inceleyen Musk bunları çok daha ucuza yapabileceğini gördü. 2002 yılında SpaceX'i kurduğu zaman dünyada 3 ülke uzaya roket fırlatabilecek kapasitedeydi. Amerika, Rusya ve Çin. Uzaya gönderilen bir roketin maliyeti ise bugünün standartlarında 600 milyon USD idi ve bu devletler tarafından böyle kabul edilmişti. Hatta son 9 senedir Nasa kendi astronotlarını uzay istastonuna gönderirken Soyuz kapsüllerini ve Kazakistandaki Baykonur Uzay Üssünü kullandı. Ancak uzay taşımacılığı özelleştirildikten ve Nasa SpaceX'e izin verdikten sonra, SpaceX 10 sene içinde kendi parçalarını geliştirerek bu maliyeti 50 Milyon USD'ye kadar indirdi. 2011 yılında fırlatmada kullanılan ana roketin geri getirilmesi ile ilgili bir program başlattı ve 6 sene sonra bu alanda da başarılı oldu.

Musk'ın yaptığı gerçek devrim buydu. 20 katlı bir bina yüksekliğinde olan ana motoru 6.000 km hız ile fırlatıyor ve tamamen otonom bir şekilde, yine insansız otonom kontrol edilen bir gemiye indiriyor. Bu iki gemi birbiri ile konuşuyor ve 20 katlı binanın önceden planlanan lokasyondaki sapması sadece 10 metre oluyor. Bu inanılmaz bir mühendislik başarısı.

Peki bu ana motoru geri getirmek neden bu kadar önemli. Şimdi Balıkesir'den Ankara'ya bir uçağa bindiğimizi düşünelim. Esenboğa havaalanına indiğimizde ise uçağın çöpe atıldığını düşelim. Bu uçaktaki bir biletin bize maliyeti ne kadar olurdu değil mi? SpaceX'in Falcon 9 roketinin maliyeti 50 Milyon USD. Başlangıç fiyatı ise 62 Milyon USD. Roketi fırlattığı anda 12 Milyon USD kar etmiş oluyor. Ancak en önemli nokta ana motor, bu motorun maliyeti 35 Milyon USD. Yani bu motor başarılı bir şekilde yere konduğu zaman SpaceX bunu başka fırlatmada kullanacağı için fırlatmadaki karı 47 Milyon USD'a çıkıyor.

Şu anda bu maliyetlere en yakın rakibi Boeing-Starliner. Ancak onların fırlatma maliyetleri 80-90 Milyon USD civarında ve henüz ana roketlerini geri getiremiyorlar. Bu sebeple şu anda bütün uzay ajansları ve ülkeler uzay harcamalarını bu işi en düşük maliyetle yapabilen SpaceX'e yönlendirdiler. Türkiye'de Türksat 5A ve 5B uydularını SpaceX'in yörüngeye taşıması konusunda Elon Musk ile anlaştıklarını açıkladı.

Peki, bu kadar para nereye gidecek?

Öncelikle Starlink projesi bu paradan nasibini alacak. Oradan gelecek para da tabiki Elon Musk'ın nihai projesi olan tek projeyi fonlamada kullanılacak;

Mars Projesi.

Evreni bizim dünyamızın büyüklüğünde düşünürsek, insanlığın tarihi boyunca görebildiği bölümü sadece bu dünyada bir ampulün içi kadar. Önümüzdeki yıllar bize ne gösterecek bilinmez ama çok heyecanlı bölümler izleyeceğimiz kesin.